Miejscowość Mandre znajduje się w centrum zachodniego wybrzeża wyspy Pag, leżącej w północnej Dalmacji. Cały kompleks turystyczny - port i osiedle domków - otoczone jest gęstym lasem sosnowym. Stali mieszkańcy pracują głównie. Wyspa Pag znana jest z piaszczystych i żwirowych plaż, zatem Mandre można polecić przede wszystkim rodzinom z dziećmi. Novalja, najbliższe większe osiedle turystyczne, oddalone jest o 10 km i posiada wszystkie atrakcje właściwe dla rozwiniętego kurortu nadmorskiego: tereny sportowe i bogaty program kulturalno-rozrywkowy.


Powierzchnię Pagu tworzą rozległe pola białych kamieni, które przypominają pejzaż księżycowy. Duża część wyspy jest jałowa i skalista. Do takiego ukształtowania terenu przyczyniły się wiejące tam silny, suchy wiatr bora. Na kamienistych polach występuje drobna roślinność. Na terenach tych prowadzi się wypas owiec (ok. 40 000 sztuk). Mieszkańcy Pagu zajmują się głównie obsługą ruchu turystycznego i rolnictwem. Wyspę Pag łączy z lądem most.


Historia


Wyspa Pag była zasiedlona już w czasach neolitu, o czym świadczą znalezione na wyspie rysunki naskalne. Z epoki brązu i żelaza pochodzą ślady osad oraz kopce grobowe, które znaleźć można w wielu miejscach na Pagu. Miejscem, gdzie kumulują się pozostałości z epoki brązu, żelaza, z czasów rzymskich i słowiańskich jest Sv. Vid-Dolac. Odkryto tam bardzo starą nekropolię, znajdują się tam również szczątki rzymskiego pałacu i średniowiecznego kościoła. W epoce żelazna na wyspie żyło iliryjskie plemię Liburni.

Liczne są pozostałości ze starożytnych czasów rzymskich - przede wszystkim ruiny osad, willi i kościołów. Pag należy do najwcześniej zasiedlonych wysp Morza Adriatyckiego przez Chorwatów. Późniejsze średniowieczne i kolejne wieki na Pagu to przede wszystkim liczne spory graniczne z wyspą Rab oraz płynne wpływy polityczne - Wenecji i Zadaru. W owych czasach głównym surowcem eksportowym Pagu była sól. Niestety, podczas ekspansji tureckiej, wyspa wyludniła się. Przyczyniły się do tego również epidemie chorób. Także podczas około stuletniego panowania Austriaków i Węgrów, poziom życia na Pagu nie podniósł się. Pag był też areną licznych działań wojskowych podczas II wojny światowej. Dopiero po niej może cieszyć spokojem i rozwijać w pełni.


Atrakcje turystyczne


W pierwszej kolejności warto zobaczyć miasto Pag, a w nim przede wszystkim kościół Wniebowzięcia NMP, pałac książęcy i wieżę Skrivanat - jedyną pozostałość bo obwarowaniach miejskich. Inne ciekawe obiekty to kościół św. Jerzego, św. Franciszka, klasztor św. Małgorzaty i stare magazyny soli. Kilometr od miasta znajduje się stanowisko archeologiczne Stari grad z kościołem św. Marii i pozostałościami akropolu.

By zobaczyć interesujące, historyczne miejscowości w okolicy, trzeba wybrać się na sąsiednią wyspę Rab. Warto zobaczyć jej stolicę, miasto o tej samej nazwie, położone w całości na cyplu wysuniętym dość daleko w morze. Na Rabie znajdziemy zabytki architektury sakralnej (kościół św. Krzysztofa, klasztor św. Eufemii) i obronnej.

Warto zobaczyć też niedaleki (68 km) Zadar, jedno z największych i najciekawszych miast Dalmacji. Znajduje się tu bardzo interesujące Muzeum Archeologiczne ze zbiorami z czasów starożytnych i średniowiecza. Zadarskie zabytki również pochodzą z bardzo odległych epok - najważniejsze zabytki architektury nie sakralnej to: rzymskie forum i ruiny budowli rzymskich, renesansowa loggia, budynek straży miejskiej z wieżą zegarową, brama Porta Terraferma, arsenał z XVIII w., barokowe pałace i ratusz; architektury sakralnej: przedromański kościół św. Donata z IX w., romańska katedra św. Anastazji z przełomu XII w. i XIII w. oraz kościół św. Marii z charakterystyczną dzwonnicą z 1105, kościół gotycki św. Tomy z XIV w., klasztor Franciszkanów z XVI w., kościół św. Szymona ze srebrnym sarkofagiem w środku, klasztory - św. Michała i franciszkanów.


Wycieczki fakultatywne


Zadar jest ważnym portem pasażerskim. Umożliwia podróżowania zarówno w kierunku północnym, jak i południowym. Warto wybrać się szczególnie w tym drugim, by zwiedzić miasta takie jak Trogir i Split. W Trogirze najważniejszymi zabytkami są Pałac Stafileo, Katedra św. Wawrzyńca i Pałac Čipiko i Brama Lądowa. Trogirska starówka jako całość została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Obiekt z tej listy znajdziemy również w Splicie jest nim pałac Dioklecjana z III-IV w. n.e. założony na planie rzymskiego obozu wojskowego (ok. 150 na 190 m) z murami i wieżami. To oczywiście tylko część atrakcji obu tych miast. Zadar posiada też połączenia promowe z Wenecją i Anconą.

Pomiędzy Zadarem a Szybenikiem rozciąga się Archipelag Kornati - grupa wysp i wysepek objęta ochroną jako park narodowy. Archipelag ten posiada zarówno walory krajobrazowe, przyrodnicze (bogactwo podmorskiej flory i fauny), jak i historyczne. Na wyspach Kornat i Žut znajdują się twierdze i ruiny innych obiektów z czasów iliryjskich. Są to najstarsze budowle w archipelagu. W czasach Bizancjum na wyspie Kornat powstała twierdza Tureta (ok. VI w.). Jej funkcją była obrona wysp i śledzenie żeglugi statków po wówczas niebezpiecznym Morzu Adriatyckim. Dziś jest udostępniona zwiedzającym. Warto też zobaczyć pozostałości saliny w miejscowości Lavsa i wenecki zamek z XVI w. znajdujący się na wysepce Vela Panitula.

Osobom posiadającym własny sprzęt pływający można polecić też inne niedalekie wyspy ciekawsze pod względem kulturowym - Lošinj, Dugi Otok oraz Ugljan i Pasman.


Plaże i sporty


Zatoka Maun, nad którą leży Mandre jest częścią większego zalewu Kvarnerić. Ten obszar wraz z wyspą Rab i Archipelagiem Kornati tworzy dość zaciszny labirynt wysp, zatok i cieśnin. Jest to zatem wspaniały teren dla kochających żeglarstwo i nurkowanie. Plaża w Mandre jest piaszczysta i częściowo kamienista. Jest też mała przystań dla jachtów.


Noclegi


Mandre to miejscowość istniejąca bardziej dla turystów niż dla stałych mieszkańców, dlatego w zabudowie przeważają pensjonaty (apartamenty). Średnia cena (10-20 euro za osobę/dzień), jak na tutejsze warunki pogodowe i atrakcyjność miejsca, jest naprawdę bardzo przystępna.


Kuchnia


Chlubą Pagu jest tutejszy paški sir - miejscowy gatunek sera owczego. Paskie owce żywią się głównie tymiankiem, rozmarynem i szałwią. Dzięki tej niezwykłej diecie, ser produkowany z ich mleka ma tak niepowtarzalny smak.

W dolinie wokół zatoki Maun rozciągają się łąki, gdzie od wieków uprawia się winogrona i oliwki. Stąd Pag słynie ze swego wina o nazwie žlutica. W oleju z oliwek nakładany jest paški sir. Ów ser i wino są cennymi składnikami całej kuchni dalmatyńskiej.

Jeśli chodzi o produkcje alkoholi, niedaleki Zadar też ma się czym pochwalić - jego sztandarowym produktem alkoholowym jest likier wiśniowy o nazwie Maraschino.


Klimat, pogoda, średnie temperatury


Na Pagu panuje klimat śródziemnomorski, mniej więcej taki sam jak w całej Dalmacji. Średnie najwyższe temperatury w lecie (lipiec, sierpień) to 28° dla obu miesięcy. Temperatura wody w morzu to w tym okresie średnio 23° st., a liczba godzin słonecznych - 11. Mniej cierpliwym i miłośnikom spokojniejszego wypoczynku, należy polecić przyjazd na Pag w maju lub wrześniu. Najistotniejsze wartości pogodowe są wówczas niemal tak samo dobre jak w miesiącach wakacyjnych.